ΠΑΝΑΓΙΑ ΧΑΛΚΕΩΝ

Ο περικαλλής σταυροειδής με τρούλο ναός της Παναγίας Χαλκέων στο
κέντρο της αρχαίας και της σημερινής Θεσσαλονίκης είναι κόσμημα της
πόλης,αριστούργημα της βυζαντινής τέχνης. Χτίστηκε το 1028,όταν
διαμορφωνόταν ο νέος αρχιτεκτονικός ρυθμός με κύριο στοιχείο το Σταυρό στο σχήμα του,στη θέση αρχαίου ναού στη Χαλκευτική Στοά της αρχαίας Αγοράς,του Μεγαλοφόρου,πλάι στην Εγνατία.Είναι μικρή πλινθόχτιστη βυζαντινή εκκλησία με περίτεχνα μορφολογικά και διακοσμητικά στοιχεία η Παναγία των χαλκωματάδων,που εκεί πλάι της
και τώρα κάποιοι στα εργαστήρια τους διατηρούν την πανάρχαιη
παράδοση της τεχνης και της συντέχνιας τους στην Θεσσαλονίκη.Μέσα
στο ναό διατηρείται ο τάφος του κτίτορα του.
Εσωτερικά τέσσερις κίονες στηρίζουν σε καμάρες τον τρούλο,με τον
οποίο σχηματίζουν Σταυρό.Ανατολικά υπάρχει το Ιερό και δυτικά
νάρθηκας με δύο μικρότερους τρούλους.Οι τοιχογραφίες είναι σύγχρονες
με την ανέγερση του ναού:η Ανάληψη στον τρούλο,η Παναγία με τους
αρχαγγέλους στην κόγχη του Ιερού,η Δευτέρα Παρουσία στο νάρθηκα με 
το Χριστό σε ''δόξα'' κ.α.Υπάρχουν και μεταγενέστερες τοιχογραφίες,του
14ου αιώνα,με σκηνές από τον Ακάθιστο Ύμνο.
Ο ναός το 1430 έγινε τζαμί.Οι τελαυταίοι σεισμοί,που έπληξαν την
Θεσσαλονίκη το 1932 και το 1978,προκάλεσαν αρκετές ζημιές στο
μνημείο.